(26.7.1915-18.5.2009)
Yoga’nın en popüler stillerinden biri olan Ashtanga’nın kurucusu.
93 yaşında vefat eden Sri K Pattabhi Jois, milyonlarca batılının benimsediği, fiziksel güç gerektiren, dinamik bir yoga stili olan Ashtanga Yoga’nın kurucusudur. Eğer yoganın sağlığa faydalarına dair bir kanıt gerekseydi, Jois olurdu. Her sabah saat 5’te derslere başlardı ve 70 yıllık öğretmenlik hayatında çok nadiren o günün dersini kaçırırdı. Her gün Mysore’deki shala’sında (okulunda), güney Hindistan’da ömrünün son yılına kadar yüzlerce öğrenciye eğitim verdi.
Jois’in yöntemini Hatha (fiziksel) Yoga’nın diğer formlarından ayıran, Vinyasa denilen bir tekniktir. Ashtanga öğrencileri, tek ve uzun bir akış içinde, pozlar (asanalar) arasında ileri ve geri zıplayarak, hareketleri nefesle senkronize ederler. Ustalıkla yapıldığında, rahatlatıcı bir dersten ziyade, dans veya savaş sanatı gibi görünebilir. “Ashtanga yoga’nın %99’u pratik; %1’i teoridir”* derdi Jois. Mantrası ise: “Pratik yapın, pratik yapın ve hepsi gelecektir.”di.
Son 15 yıldan fazladır, pek çok ünlünün de takip ettiği Ashtanga, dünyada yoganın en popüler formlarından biri haline geldi. Jois’in mezunları içinde Madonna, Willem Dafoe, rapçi Mike D. Gywneth Paltrow ve Ralph Fiennes de vardı; Sting ve eşi Trudie Styler, onu Londra’da misafir etmişlerdi. Ashtanga aynı zamanda yeni yoga stillerini de doğurmuştur: Vinyasa akışları, power yoga, shadow yoga, dinamik yoga ve Jivamukti yoga gibi. Birleşik Krallık, Jois’in en yüksek seviye Ashtanga’sını öğretmeye yetkin iki öğrencisiyle iftihar eder.
Çoğu Ashtanga öğrencisi için, spiritüel kısım yavaş yavaş, hissettirmeden gelir. Aslında Jois, meditasyon ve pranayama nefes tekniklerini yalnızca ilerlemiş öğrencilerine öğretirdi; yıllar boyu adanma pratiklerini tamamladıktan sonra. Ashtanga’da 6 poz serisi vardır; söylentilere göre Jois’in öğrencilerinden bir tek torunu Sharath Rangaswamy serilerin altısını da tamamlamıştır.
“Guruji” diye bilinen Jois, rahip ve astrolog Brahmin’in oğluydu. Bir dolunay günü, küçük bir güney Hindistan kasabası olan Kowshika’da doğmuş ve küçük bir çocukken, bin yıllık yoga pratiğini yeniden canlandırmakla ünlenmiş Sri T Krishnamacharya’nın bir gösterimine katılarak yoga ile ilgilenmeye başlamıştı. 14 yaşındayken iki rupi ve bir bisikletle evden kaçmış, bir yogi olmak için kalbini ve ruhunu adayarak Gurusu ile çalışmak üzere Mysore’ye gitmişti. Mysore’nin Hint Prensi ona hayran olarak 1937’de Jois’i, şehrin Sanskrit okulunun yoga departmanına davet etti. 1973’te felsefe profesörü olarak emekli olmasına rağmen, kendi okulu olan Ashtanga Yoga Enstitüsünde 2008’e kadar öğretmeye devam etti ve Sanskrit metinler için ansiklopedik bir hatıra bıraktı.
Jois’in ilk batılı öğrencileri Mysore’ye 1960’larda geldi. Ashtanga’nın popülerliği özellikle de Amerika’da yayılmaya başladı ve sonraki 40 yıldan fazla süre boyunca okul, yabancılarla dolup taştı. Jois, onlara öğretilerini Laxmipuram’daki mütevazı evinde verirdi, sonradan 2001’de daha zengin bir muhit olan Gokulum’a taşındı. 1975’te oğlu Manju ile kendi adına açılan okullarda öğretmek için davet edildiği ABD’ye gitti. 1962’de öğrencisi Yoga Mala hakkında bir kitap yayınladı ve 1999’da anadili olan Kannada dilinden İngilizceye tercüme edildi.
Pek çok kişi gibi ben de Jois’in yoga stiline şans eseri denk geldim. Londra’dan Avusturalya ziyaretinden Londra’ya dönüşte jetlag olmuş bir halde, sabah erkenden evimin yanındaki Mysore stili yoga sınıflarından birine katıldım. Hem fiziksel hem de zihinsel olarak ilgi çekici buldum ve hemen müptelası oldum. Jois’le çalışmak için iki kere Hindistan’a gittim – ilk seferinde bir Amerikalı olan eşimle tanıştım- ve 2005 yılında Jois ve öğrencileri arasındaki iletişimi ve Jois’in 90. Yaşgününü kaydeden ‘Guru’ adında bir belgesel film çektim.
Jois için hayatının sonraki kısımlarında Hint kıyafetleri giyen, ayaklarına kapanmak için sıra olan bu kadar fazla yabancıyla sarılı olmak acaba nasıl bir his olmalı? Kendini zavallı hissedebilirdi; ancak onun yerine her türlü uygunsuzluğun ve kültürel farklılığın ötesini görmeyi seçti. Kalbini her yıl binlerce öğrenciye açtı ve onun yardımını istemeye cesaret eden herkese alan açtı. Benim için kapıyı aralık bıraktığı o günlere geri dönüp baktığımda ne kadar muhteşem bir insan olduğunu ve hayatını ne kadar da ortaya koyduğunu düşünüyorum.
Jois’in eşi Amma 1997’de vefat etti. Manju, kızı Saraswati (kendinden önce ölen diğer oğlu Ramesh) ve şu anda Mysore okulunun müdürü olan Sharath dahil üç torunu tarafından bakıldı.
Krishna Pattabhi Jois, Yoga Eğitmeni, 26 Temmuz 1915’te doğru; 18 Mayıs 2009’da vefat etti.
Yazan : Robert Wilkins, The Guardian
Çeviren : Dr. Manyavati Melis Altınay
Kaynak : https://www.theguardian.com/world/2009/jun/08/k-pattabhi-jois-obituary-yoga
* Çevirenin notu :
Pattabi Joes'ın bu sözü pek çok diğer kaynakta : "Yoga’nın %99’u pratik; %1’i teoridir" şeklinde geçmektedir. Çevirinin aslına uygun olabilmesi için yazarın metnine müdahale edilmemiştir.
